کلید اتوماتیک کمپکت با نام اختصاری MCCB برگرفته از سرنام عبارت Molded Case Circuit Breaker، یک نوع بریکر قابل قطع زیر بار است که جهت حفاظت اتصال کوتاه و اضافه بار در موتورها و سیستم روشنایی، صنعتی و مصرف کننده های دیگر استفاده می شوند، به عبارت دیگر این کلیدها به منظور حفاظت و قطع کردن مدار در برابر برگشت جریان و یا افت ولتاژ بیش از حد مجاز و کشیده شدن جریان اضافه توسط مصرف کننده (اضافه بار) و اتصال کوتاه مدار به کار می روند. کلیدهای اولیه ابعاد و اندازه بزرگتری داشتند و به دلیل فشرده شدن و کوچک شدن به این بریکرها کلید اتوماتیک کمپکت گفته می شود.
چون کلید اتوماتیک کمپکت قابل قطع زیر بار است، پس می تواند مدار را در حالتی که برق شبکه وصل است، قطع کند. این خاصیت در مدارات فشار متوسط و قوی به عنوان یک مزیت به شمار می رود. چون بسیاری از کلیدها جداساز هستند و نمی توانند مدار را تحت بار قطع کنند.
تفاوت بین کلیدهای اتوماتیک و غیر اتوماتیک در این است که در کلیدهای اتوماتیک رله های الکترونیکی مختلف جهت تشخیص جریان اضافه بار و اتصال کوتاه و سایر پارامترها وجود دارد، مانند کلید اتوماتیک هوایی، اما کلیدهای غیر اتوماتیک صرفا جهت قطع و وصل مدار است و فاقد رله الکترونیک می باشد.
کلیدهای اتوماتیک کمپکت که به آن کلید اتوماتیک می گویند، به صورت دسته بندی های زیر و با حفاظت های اضافه بار، اتصال کوتاه و نشتی جریان زمین تقسیم می شوند:
- کلید اتوماتیک کمپکت غیر قابل تنظیم (فیکس یا Fix):
کلیدهای اتوماتیک فیکس از لحاظ رنج جریان قابل حفاظت غیر قابل تنظیم هستند.
- کلید اتوماتیک کمپکت قابل تنظیم (Adjustable):
که این نوع کلید نیز به دو دسته کلید اتوماتیک کمپکت قابل تنظیم حرارتی – مغناطیسی و کلید اتوماتیک کمپکت قابل تنظیم الکترونیکی تقسیم می شود. در نوع کلیدهای اتوماتیک قابل تنظیم، امکان تنظیم جریان از 0.6 یا 0.8 تا 1 برابر جریان بار کامل وجود دارد.
جهت حفاظت تابلو در برابر آتش سوزی و به منظور بالا بردن امنیت تجهیزات داخل تابلو برق از کلیدهای اتوماتیک کمپکت استفاده می گردد. کلیدهای اتوماتیک کمپکت از رنج 16 الی 1600 آمپر ساخته می شوند. کلیدهای اتوماتیک در انواع تک پل، دو پل، سه پل و چهار پل تولید می شوند. کلیدهای اتوماتیک کمپکت از عمر بسیار بالاتر و قدرت قطع بالاتری نسبت به کلیدهای مینیاتوری و کلیدهای حرارتی برخوردار هستند. قدرت قطع کلیدهای اتوماتیک کمپکت از 16 تا 150 کیلو آمپر می باشد.
کلیدهای اتوماتیک کمپکت در اکثر تابلوهای برق به خصوص در قسمت ورودی مدار استفاده می شوند، این کلیدها به محض قطع شدن در اثر اضافه بار یا اتصال کوتاه در رنج مجاز و یا هر عامل خطای دیگر، می توانند بلافاصله جهت استفاده مجدد راه اندازی شوند فقط به شرطی که جریان اتصال کوتاه در محدوده قابل تحمل کلید باشد.
آنچه خواهید خواند
مزایای کلید اتوماتیک کمپکت نسبت به برخی کلیدها و تجهیزات که شما را ترغیب میکند به خرید کلید اتوماتیک فیکس
مزیت های کلید اتوماتیک کمپکت در مقایسه با کلید مینیاتوری
- رنج جریان نامی قابل تحمل برای کلیدهای اتوماتیک، بسیار بالاتر از رنج جریانی کلیدهای مینیاتوری است. همین موضوع سبب می شود که تحمل آرک نیز در کلیدهای اتوماتیک بالاتر از کلیدهای مینیاتوری باشد.
- قدرت قطع کلیدهای اتوماتیک به نسبت کلیدهای مینیاتوری بسیار بالاتر بوده و همین محدودیت قدرت قطع در کلیدهای مینیاتوری، استفاده از آنها را برای بارهایی که نیاز به قدرت قطع بالاتری دارند (اغلبا بارهای غیر اهمی مانند موتورها) محدود خواهد کرد. کلیدهای مینیاتوری قدرت قطع اتصال کوتاه را تا ماکزیمم 16 کیلوآمپر دارند.
- امکان روشن و خاموش آن از راه دور و هم چنین کنترل خودکار آن وجود دارد.
- امکان وصل مجدد خودکار کلید اتوماتیک با قابلیت نصب موتور روی آن وجود دارد.
- به علت رنج جریانی و تحمل جریان بالاتر از کلید مینیاتوری، در مصارف صنعتی و تجاری به کار می رود، این در حالی است که کلید مینیاتوری، غالبا برای مصارف صنعتی، روشنایی، سیم کشی و … به کار می رود.
- کلیدهای اتوماتیک به علت دارا بودن منحنی قطع قابل تنظیم، حفاظت دقیق تری نسبت به کلیدهای مینیاتوری دارند.
- غالب حفاظت کلیدهای مینیاتوری، حفاظت مغناطیسی برای بار است. حفاظت حرارتی نیز برای آنها وجود دارد، منتها به علت غیر قابل تنظیم بودن و عملکرد آنها در یک بازه ثابت و آن هم غیردقیق، قابل اعتماد برای حفاظت از بارهای حساس نیستند و تنها برای بارهای بسیار کوچک قابل استفاده می باشند.
- وسعت و قابلیت نصب تجهیزات جانبی کلیدهای اتوماتیک به مراتب بیشتر از کلیدهای مینیاتوری است؛ این خصوصیت سبب می شود که کلیدهای اتوماتیک رنج وسیع تری از حفاظت‌ها و نظارت‌ها را برای بار فراهم کنند. ( خرید کلید اتوماتیک فیکس)
- یکی از قابلیت های بسیار مهم و کاربردی کلیدهای اتوماتیک، سه حالته بودن سوئیچ آنهاست، به این شکل که در صورت بروز خطا در کلید اتوماتیک، کلید به جای قرار گرفتن در حالت قطع کامل، در حالت خطا قرار می گیرد و این خصوصیت امکان مشاهده تفاوت بین حالت خطا و حالت قطع مدار را به ما خواهد داد. در صورتی که کلیدهای مینیاتوری تنها دارای دو حالت عملکرد باز و بسته می باشند.
- در تابلو برق هایی که خروجی آنها باید به یک تابلوی توزیع کوچکتر وصل شود، استفاده از کلید اتوماتیک طبق استانداردهای موجود، الزامی است. این در حالی است که استفاده از کلید مینیاتوری تنها به عنوان حفاظت ورودی برای تابلوهای کوچک مجاز است.
- تعداد دفعات قطع و وصل بار در کلیدهای اتوماتیک بسیار بیشتر از کلیدهای مینیاتوری است.
مزیت های کلید اتوماتیک کمپکت در مقایسه با فیوز
- در سیستمهایی که عمل حفاظت موضعی و سلکتیو اهمیت زیادی دارد یا در شبکه سه فاز به علت ازدیاد جریان، قطع همزمان سه فاز باهم الزامی است باید از کلیدهای اتومامیک استفاده کرد و نمی توان از فیوزها استفاده کرد.
- هم چنین در برخی از شبکه های توزیع که به دلیل حساسیت باید به محض تشخیص اضافه ولتاژ یا افت ولتاژ و هم چنین تشخیص جریان برگشتی فورا مدار قطع گردد، از کلیدهای اتوماتیک استفاده می گردد و با استفاده از کنتاکت های خطا یا آلارم، وضعیت خطا اعلام می گردد.
- مهم ترین برتری کلیدهای اتوماتیک و سایر بریکرها نسبت به فیوزها در این است که کلیدهای اتوماتیک به دفعات زیادی قابل استفاده هستند، حال آن که فیوزها به اصطلاح ادواتی یکبار مصرف بوده و بعد از جلوگیری از خطا، باید تعویض شوند. علاوه بر این مورد، تمام برتریی هایی که کلید اتوماتیک نسبت به کلید مینیاتوری دارد، در مورد فیوزها نیز صدق می کند.
در موارد نام برده شده در بالا تنها می توان از کلیدهای اتوماتیک استفاده کرد و استفاده از فیوزها در چنین مواردی جایز نمی باشد.
از دیگر مزایای استفاده از کلیدهای اتوماتیک در مدارات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قطع مدار به محض برگشت جريان و يا کم شدن و افت بيش ازحد مجاز ولتاژ
- کلیدهای اتوماتیک پس از قطع مدار به هر دلیلی اعم از اضافه بار یا اتصال کوتاه بلافاصله برای اتصال مجدد آماده است.
- در کلیدهای اتوماتیک با کمک کنتاکت های کمکی و خطا می توان انواع وضعیت عملکرد کلید مثل قطع، وصل، خطا یا تریپ را توسط یک آلارم مانند سیگنال نمایش داد.
- طراحی این کلیدها به گونه ای است که در صورتی که این کلیدها را در مسیر مداری که اتصال کوتاه شده قرار بدهیم، هنگام بسته شدن رله اضافه جریان سریعا عکس العمل نشان داده و مدار را قطع می نماید. یعنی هر زمانی که به شبکه اضافه شوند، عمل حفاظت را بلافاصله با توجه به ساختارشان انجام می دهند.
- این کلید دارای قابلیت اندازه گیری، آنالیز و نمایش اطلاعات روی صفحه نمایشگر کلید و یا درب تابلو را دارد.
* در هنگام انتخاب کلیدهای اتوماتیک باید به این نکته دقت شود که به علت مزایای بیشماری که کلیدهای اتوماتیک دارند، قیمت بالاتری دارند و نیز به علت مجموعه ساختاری دقیق تری که دارند، به نسبت مینیاتوری و فیوز، ابعاد بزرگتری دارند؛ لذا در هنگام انتخاب بین موارد فوق جهت حفاظت از مدار، باید میزان حفاظت مورد نیاز و هم چنین رنج جریان کلید مورد بررسی دقیق قرار گیرد، تا چنانچه رفع خطا و کاربرد مدار، با فیوز و یا کلید مینیاتوری قابل رفع باشد، متحمل هزینه و فضای بیشتری جهت تعبیه کلید نشویم.
خصوصیات کلیدهای اتوماتیک
- رنج جریان 16 الی 1600 آمپر
- حداکثر ولتاژ قابل تحمل 690 ولت
- حداکث ظرفیت قطع در اتصال کوتاه از 25 الی 200 کیلو آمپر در ولتاژ 415 ولت
- یک و دو و سه و چهار پل
- عایق بسیار قوی
- دارا بودن بالاترین ظریب اطمینان در حفاظت مغناطیسی
- اندازه گیری فاکتورهای مختلف الکتریکی
خرید کلید اتوماتیک
کاربرد کلید اتوماتیک
می توان موارد زیر را بخشی از کاربردهای کلید اتوماتیک کمپکت نام برد:
- حفاظت از موتورها
- حفاظت از تجهیزات فشار ضعیف در بخش های مسکونی، اداری، تجاری و کلیه ساختمان های صنعتی
- در ورودی همه تابلوهای برق مورد استفاده قرار می گیرد.
- به علت کاربرد گسترده ای که دارد در بسیاری از صنایع مانند صنایع سیمان، صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع مخابرات به کار می رود.
- جهت وارد کردن دستی یا اتوماتیک ژنراتور یا ترانسفورماتور به شبکه جهت تقویت و تداوم کار شبکه و یا انجام تعمیرات دوره ای باید فقط از کلیدهای اتوماتیک استفاده نمود.