انسان خردمند(تاریخ مختصر بشر)

دربارۀ کتاب انسان خردمند

کتاب انسان خردمند، تاریخ مختصر بشر نوشته یووال نوح هراری اثری پژوهشی است که به تاریخ تطور بشر می‌ پردازد. نویسنده در این کتاب ظهور و تکامل انسان را به صورت تاریخی و علمی بررسی می‌ کند. او این جریان را به چهار بخش انقلاب شناختی، انقلاب کشاورزی، وحدت بشر و انقلاب علمی تقسیم کرده و با بیان ویژگی های هر یک نظریاتی را در این باب ارائه می‌ دهد.

خلاصه کتاب انسان خردمند

کتاب انسان خردمند از چهار بخش اصلی با نام های انقلاب شناختی، انقلاب کشاورزی، وحدت انسان‌ ها و انقلاب علمی تشکیل شده است. انقلاب شناختی پدیده‌ ای است که آغاز آن به ۷۰ هزار سال قبل بر می گردد. در این زمان انسان خردمند نسبت به محیط اطراف خود شناخت پیدا کرده و توانسته از قدرت اندیشه و خیالش استفاده کند.

انقلاب دوم با نام انقلاب کشاورزی در ۱۱ هزار سال قبل رخ داد. زمانی که انسان ها با کاشت گیاهان و کشاورزی آشنا شدند و شیوه یکجانشینی را برگزیدند. در این زمان به دلیل افزایش مقدار مواد غذایی، جمعیت انسان ها نیز افزایش پیدا کرد. انقلاب علمی در حدود ۵۰۰ سال قبل اتفاق افتاد. این انقلاب تحولی اساسی در زندگی بشر ایجاد کرد و آن را به شکل کنونی درآورد.

انقلاب علمی و یا به عبارتی انقلاب صنعتی خود موجب وقوع انقلاب اطلاعاتی در ۲۵۰ سال قبل و به‌ دنبال آن انقلاب بیوتکنولوژی در ۵۰ سال قبل شد. کتاب انسان خردمند در کنار توصیف ویژگی های هر یک از این تحولات، به موضوعاتی چون پیدایش زبان، دین، فرهنگ و سیاست می پردازد و رابطه هر یک از این عناصر را با زندگی بشر مورد بررسی قرار می‌ دهد.

بررسی کتاب انسان خردمند

کتاب انسان خردمند پس از انتشار در سال ۲۰۱۴ توجه بسیاری از خوانندگان را به سوی خود جلب کرد. این کتاب به بیش از ۳۰ زبان زنده دنیا ترجمه شد و تحسین بسیاری از مخاطبان را برانگیخت. البته باید گفت که اغلب علاقه مندان کتاب انسان خردمند را عموم مردم تشکیل می‌ دهند و بیشتر فرهیختگان و به ویژه پژوهشگران حوزه تاریخ نگرش مثبتی نسبت به این کتاب ندارند.

این افراد این اشکال را به کتاب انسان خردمند وارد می‌ کنند که برخی از گزاره‌ های علمی و تاریخی آن چندان معتبر نیست. هر جایی که هراری از حقایق تاریخی سخن می‌ گوید معمولاً به بیان مطالب تکراری می پردازد. نکات تازه‌ کتاب نیز آن طور که باید و شاید از اعتبار لازم برخوردار نیستند و بیشتر نظریات نویسنده را شامل می‌ شوند. علاوه بر این موارد نگاه یک‌ سویه نویسنده نیز مورد نقد بسیاری از محققین و پژوهشگران قرار گرفته است. با این حال کتاب انسان خردمند طرفداران بسیاری دارد که عقیده دارند با مطالعه این کتاب می‌ توان معلومات فراوانی را درباره چگونگی سیر تحول بشر به دست آورد.

کتاب انسان خردمند همانطور که از عنوان فرعی آن پیداست، سرگذشت بشر را به صورت مختصر بیان کرده و توضیح داده است. نویسنده برای نگارش این کتاب از منابع متعددی استفاده کرده، به طوری که می توان رد پای بسیاری از منابع تاریخی را در آن یافت. بسیاری از علاقه مندان تاریخ، مطالعه کتاب انسان خردمند را بسیار مفید می دانند و اعتقاد دارند خواندن این کتاب می‌ تواند نگرشی تازه نسبت به تاریخ بشریت ایجاد کند. این افراد سوالات و چالش های متعدد کتاب را نیز از جمله جذابیت ها و نقاط مثبت آن ارزیابی می کنند.

مشخصات کتاب

• مترجم:نیک گرگین
• تعداد صفحه:624
• انتشارات:فرهنگ نشر نو

خرید کتاب با تخفیف ویژه

کندوی عسل می تواند ساختار اجتماعی بسیار پیچیده ای داشته باشد و انواع مختلف زنبورهای کارگر را در خود جای دهد. اما تاکنون محققان موفق به یافتن زنبورهای وکیل نشده اند.

زنبورها احتیاجی به وکیل ندارند، چون خطر فراموش کردن یا نقض قانون اساسی کندو وجود ندارد. ملکه غذای نظافتچیان را با دوز و کلک از چنگشان درنمی آورد و آنها هم هرگز برای حقوق بیشتر اعتصاب نمی کنند. اما اینها کارِ همیشگی انسان است.

انقلاب کشاورزی یکی از بحث‌برانگیزترین وقایع تاریخ است.
بعضی طرفداران دو آتشه آن ادعا می‌کنند که این انقلاب بشر را در مسیر رفاه و ترقی قرار داد. دیگران آن را منجر به تباهی بشر می‌دانند و معتقدند که نقطه عطف سرنوشت‌سازی بود که باعث شد انسان خردمند همزیستی صمیمانه خود با طبیعت را رها کند و به سوی حرص و آز و از خودبیگانگی بشتابد.

مهم‌ترین عامل محرکه تاریخ انسان خردمند انگیزه تسلط است و شاخص عینی تحول تاریخی همانا تحول تکنیک و ابزارِ مادی چیرگی است. استثمار نمودار عینی پیشرفت می‌شود: استثمار طبیعت، استثمار تمامی جانداران و همچنین استثمار انسان توسط انسان. تاریخ اجتماعی بشر همواره تاریخ امپراتوری‌ها و جنگ‌ها و فتوحات و شکست‌ها بوده‌است. تاریخ پیشرفت‌های مادی و سعادت و بهروزی انسان خردمند قویاً با تاریخ انقراض نسل‌های گونه‌های دیگر انسانی، انقراض گسترده گونه‌های جانوران، دگرگونی نظم طبیعت و برهم ریختگی تعادل اکوسیستم بوده‌است.

همه گونه‌های انسانی، علی‌رغم تفاوت‌های زیادشان، چند ویژگی مشترک دارند که آنها را از موجوات دیگر متمایز می‌کند. بارزترین ویژگی این است که انسان، در قیاس با سایر جانداران، مغز فوق‌العاده بزرگ‌تری دارد.

۱۵۰هزار سال قبل، انسان‌ها با وجود استفاده از آتش هنوز موجوداتی کم‌اهمیت بودند. حالا دیگر می‌توانستند شیرها را فراری دهند، خود را در شب‌های سرد گرم کنند، و جنگلی را به آتش بکشند. اما اگر همه گونه‌های انسانیِ موجود را به حساب آوریم، شاید تعدادشان هنوز از یک میلیون انسانِ ساکن در مجمع‌الجزایر اندونزی و شبه‌جزیره ایبری فراتر نمی‌رفت؛ این یعنی صرفاً یک نقطه روی صفحه رادار زیستبومی.

در مجموع امروزه ده‌ها میلیارد حیوان در دامداری‌ها زندگی می‌کنند که بخشی از خط تولید ماشینی هستند و در حدود ۵۰ میلیارد از آن‌ها سالانه کشته می‌شوند. این روش‌های صنعتی دامداری به افزایش بی‌سابقه تولیدات کشاورزی و ذخایر غذایی انسان‌ها انجامیده‌است. پرورش صنعتی حیوانات در کنار ماشینی شدن کشت گیاهان، اساس کل نظام اقتصادی – اجتماعی مدرن است.

اولین خط آهن تجاری جهانی در ۱۸۳۰ در بریتانیا افتتاح شد. در ۱۸۵۰ کشورهای غربی ۴۰هزار کیلومتر راه‌آهن داشتند، اما در تمام آسیا و آفریقا و آمریکای لاتین فقط ۴هزار کیلومتر خط آهن وجود داشت. در ۱۸۸۰، غرب به خود می‌بالید که بیش از ۳۵۰هزار کیلومتر خط آهن دارد، در حالی که در سایر نقاط دنیا فقط ۳۵هزار کیلومتر راه‌آهن وجود داشت (و بیشتر آن را هم انگلیسی‌ها در هند کشیده بودند).

شما هیچوقت نمی‌توانید میمونی را قانع کنید که در مقابل وعده بی شمار موز در بهشتِ میمون‌ها پس از مرگ، به شما یک موز بدهد. فقط انسان خردمند است که می تواند راجع به چیزهایی که واقعا وجود ندارند صحبت کند و قبل از صبحانه شش چیز غیرممکن را باور کند.

واحد ارزش تکامل نه گرسنگی و رنج بلکه میزان تکثیر مارپیچ های دی‌ان‌ای بود.

بله، جوهر انقلاب کشاورزی همین است: توانایی زنده نگه داشتن بیشترین انسان ها تحت نامساعدترین شرایط.

اما چرا افراد باید به این محاسبه ی تکاملی اهمیت بدهند؟ چرا یک فرد عاقل استاندارد زندگی خود را تنزل دهد، فقط برای این که تعداد نمونه های تکثیر شده از ژنوم انسان خردمند را چند برابر کند؟ هیچ کس با این معامله موافق نبود: انقلاب کشاورزی دام بود…ادامه دارد…