بینی ما از استخوان، غضروف و پوست تشکیل شده است. به طور متقارن به دو نیمه تقسیم می شود که یک سوراخ بینی در هر طرف و یک دیوار در وسط به نام تیغه بینی یا سپتوم بینی وجود دارد.
تیغه بینی از استخوان و غضروف ساخته شده و توسط یک مخاط عروقی غنی پوشیده شده است (مخاط نوعی پوست است که فضای داخلی حفره ها را می پوشاند).
اگر بینی را لمس کنید متوجه می شوید که نوک آن بسیار کشسان و چکش خوار است، اما در ناحیه پشت بسیار سفت و متحرک نیست. قسمت چکش خوار از غضروف تشکیل شده است در حالی که قسمت سخت آن استخوان است.
غضروف سپتوم حمایت ساختاری از بینی را فراهم می کند و درجه خاصی از انعطاف پذیری و تحمل در برابر ضربه های جزئی را حفظ می کند.
در غیاب ضربه شدیدتر، غضروف سپتوم اساساً صاف است. بنابراین در شرایط ایده آل، سپتوم باید دقیقاً در مرکز حفره بینی باشد، به طوری که دو طرف بینی به یک اندازه باشد.
با این حال، در حدود 80 درصد از افراد، تیغه بینی تا حدودی غیرمتمرکز است، اگرچه اکثر ما هرگز متوجه این موضوع نشده ایم.
آنچه خواهید خواند
ساختار بینی و تیغه بینی
در برخی افراد سپتوم به شدت غیرمتمرکز است. وقتی انحراف به یک طرف خیلی زیاد باشد، می گوییم که بیمار دارای انحراف تیغه بینی است که به آن انحراف تیغه بینی نیز می گویند .
انحراف تیغه بینی معمولاً علائمی ایجاد نمی کند. با این حال، در جدی‌ترین موارد، انحراف می‌تواند باعث مشکل در تخلیه سینوس‌های پارانازال، ایجاد سینوزیت ، مشکل در تنفس از طریق بینی یا خونریزی بینی شود.
علل انحراف بینی
آسیب‌های ترومایی عموماً باعث آسیب نامتقارن غضروف می‌شوند و در نتیجه تسلط یک طرف بر طرف دیگر. اگر بیمار هنوز در مرحله رشد باشد، تمایل به افزایش انحراف در طول زمان است.
نیروی تروما مورد نیاز برای ایجاد یک انحراف قابل توجه سپتوم با سن بیمار نسبت معکوس دارد. در دوران کودکی و به ویژه در دوران نوجوانی، حتی ضربه های بسیار جزئی به بینی می تواند باعث ایجاد ریزشکستگی های یک طرفه شود که به طور قابل توجهی الگوی رشد غضروف سپتوم را تغییر می دهد.
انحراف سپتوم
ترومای بینی در دوران کودکی می تواند باعث مشکلات انسدادی جدی در بزرگسالی شود، زیرا هر درجه از انحراف تیغه بینی معمولاً با گذشت زمان مشخص می شود.
انحراف سپتوم می تواند قبل از تولد نیز ظاهر شود، به دلیل تغییرات در طول رشد رحم یا ضربه های هنگام تولد. ریز شکستگی های مکرر در اواخر عمر داخل رحمی و در حین زایمان می تواند باعث ضعف در سمت آسیب دیده غضروف و در نتیجه رشد غیر طبیعی سپتوم شود.
بیمارانی که غضروف تیغه بینی در اوایل زندگی آسیب دیده است، ممکن است انحراف تیغه بینی شدید داشته باشند، اگرچه هیچ سابقه شناخته شده ای از ترومای بینی وجود ندارد.
علائم انحراف بینی
در بیشتر موارد، تغییر شکل تیغه بینی خفیف است و علائم مرتبطی ایجاد نمی کند. اغلب بیمار حتی نمی داند که سپتوم انحرافی دارد.
سینوزیت سینوس ماگزیلاری ناشی از انحراف سپتوم
در افرادی که دارای انحراف تیغه بینی بارزتر هستند، یکی از حفره های بینی پهن تر و دیگری باریک تر است. این الگوی جریان هوا در بینی را تغییر می دهد و اغلب باعث انسداد راه هوایی در سمت باریک می شود.
در برخی موارد، منافذ سینوس های صورت مسدود شده و باعث سینوزیت مکرر می شود.
تغییر الگوی جریان هوا در داخل بینی همچنین می تواند باعث خشک شدن مخاط تیغه بینی شود که منجر به خونریزی مکرر بینی می شود.
به طور خلاصه، علائم اصلی انحراف تیغه بینی عبارتند از:
- انسداد مکرر یک یا هر دو سوراخ بینی، به ویژه در دوره های سرماخوردگی یا رینیت .
- سینوزیت مکرر
- خونریزی های مکرر بینی
- درد صورت
- تنفس پر سر و صدا هنگام خواب.
- تنفس دهانی
برخی از افراد ممکن است ترجیح دهند رو به یک طرف خاص بخوابند تا تنفس از بینی در شب بهینه شود.
یکی دیگر از علائم احتمالی انحراف تیغه بینی، آگاهی از چرخه بینی است. هنگامی که ما رینیت داریم، طبیعی است که بین طرفی از حفره بینی که بیشتر مسدود شده است، تناوب وجود داشته باشد. این تغییر چرخه بینی نامیده می شود و معمولاً بیمار متوجه آن نمی شود. در مورد انحراف سپتوم، بیمار می تواند از لحظاتی که در آن تناوب اضلاع رخ می دهد، آگاهی کامل داشته باشد.
در برخی از بیماران، انحراف تیغه بینی به حدی شدید است که مانند عکس زیر فقط با نگاه کردن به بینی قابل توجه است.
انحراف سپتوم شدید
فردی که تیغه بینی کمی انحراف دارد، معمولاً علائم ذکر شده در بالا را فقط در هنگام عفونت دستگاه تنفسی فوقانی نشان می دهد. بیماران با انحراف شدیدتر ممکن است دچار سینوزیت مزمن یا خونریزی های مکرر بینی شوند که تنها زمانی بهبود می یابد که انحراف با جراحی اصلاح شود.
تشخیص
- تشخیص انحراف تیغه بینی با ارزیابی تاریخچه تروما و بیماری، علائم و معاینه حفره بینی انجام می شود.
- مناسب ترین پزشک برای این ارزیابی، متخصص گوش و حلق و بینی است.
- معاینه حفره بینی با نور و اسپکولوم بینی، ابزاری برای باز نگه داشتن سوراخ بینی در هنگام بازرسی سطح داخلی بینی انجام می شود. انحراف سپتوم به راحتی در هنگام معاینه مشخص می شود.
- در برخی موارد، یک دوربین میکرو فیبر نوری در بینی قرار داده می شود تا پزشک بتواند مستقیماً به سپتوم خلفی نگاه کند.
رفتار
در بیماران با انحرافات خفیف تا متوسط، که علائم آنها فقط در موارد عفونت تنفسی ظاهر می شود، می توان بلافاصله درمان را با داروهایی برای تسکین علائم، مانند کورتیکواستروئیدهای داخل بینی، آنتی هیستامین ها و فلاش های سالین انجام داد.
در شدیدترین موارد، جراحی برای اصلاح انحراف، به نام سپتوپلاستی، معمولاً اندیکاسیون دارد.
در حین جراحی، بخش هایی از سپتوم که به شدت انحراف دارند ممکن است به طور کامل برداشته شوند یا دوباره تنظیم شوند و دوباره وارد بینی شوند. جراحی را می توان با رینوپلاستی (جراحی پلاستیک بینی) ترکیب کرد.
هدف از سپتوپلاستی بهبود علائم انسدادی بیمار به ویژه سینوزیت مزمن است. رینیت ممکن است بهبود نیابد، به خصوص اگر منشا آلرژیک داشته باشد. در این موارد، علاوه بر سپتوپلاستی، توربینکتومی یا توربینوپلاستی (جراحی برای کاهش شاخک های تحتانی برای درمان رینیت) نیز ممکن است ضروری باشد.
منبع مقاله انحراف بینی و درمان با عمل بینی سایت بیوتین